e-psychiatros Academy
2ο κλινικό webinar εξαρτησιολογίας
Σάββατο 01/04/2023
12:30-13:00
Διάλειμμα
13:00-14:30
Κριτήρια διάγνωσης / κλινική εικόνα /ορισμοί / Εργαλεία Διαλογής,
Πολιτισμικές παράμετροι εξάρτησης/χρήσης ουσιών
14:30-15:00
Διάλειμμα
15:00-15:45
Επιπολασμός Χρήσης – Διαταραχών χρήσης, Χρήση θεραπευτικών
προγραμμάτων και υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα δεδομένα που συγκεντρώνει το ΕΚΤΕΠΝ: Χρήση υψηλού
κινδύνου—Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου από 1,5 έως 2,3 άτομα ανά 1.000
άτομα πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών (12.351 95% CI 9.920—15.746) κάνουν χρήση
υψηλού κινδύνου (χρήση οπιοειδών) και αναμένεται ανά πάσα στιγμή να αιτηθούν
βοήθεια σε κάποια εξειδικευμένη υπηρεσία. Άτομα στη θεραπεία—Τουλάχιστον
11.500 άτομα λαμβάνουν ετησίως θεραπεία για ουσίες—κυρίως για οπιοειδή, αν
και στην πλειονότητά τους κάνουν πολλαπλή χρήση. Μετά το 2012 τα οπιοειδή ως
‘κύρια’ ουσία μειώνονται σταθερά, ενώ αυξάνεται η κάνναβη και ιδιαίτερα η
κοκαΐνη/άλλα διεγερτικά. Περίπου 1.000 άτομα αιτούνται ετησίως θεραπεία για
κάνναβη, με την τάση να είναι διαχρονικά σταθερά αυξητική. Για κοκαΐνη
εισέρχονται στη θεραπεία ετησίως περίπου 500 άτομα—με τα μισά εξ’ αυτών να
αναφέρουν δευτερευόντως και χρήση ηρωίνης. Η ενδορινική λήψη παραμένει ο
‘συνήθης’ τρόπος χρήσης της κύριας ουσίας τόσο για τα οπιοειδή (62%) όσο και την
κοκαΐνη/άλλα διεγερτικά (55%). Λοιμώδη νοσήματα και ψυχιατρική
συνοσσηρότητα—Ο επιπολασμός της HCV λοίμωξης (anti-HCV+) στα άτομα που
εξετάζονται κατά την είσοδό τους στη θεραπεία για χρήση ουσιών είναι σταθερός
σε υψηλά επίπεδα (±64%) και με ενδείξεις ανοδικής τάσης την τελευταία 2ετία.
Στον ΕΟΔΥ, δηλώθηκαν το 2021 86 νέες HIV διαγνώσεις με πιθανή κατηγορία
μετάδοσης την ενέσιμη χρήση ουσιών (ήτοι το 20% των δηλώσεων με γνωστή την
κατηγορία μετάδοσης)—αριθμός και ποσοστό αυξημένα συγκριτικά με το 2020. Ο
επιπολασμός της HIV λοίμωξης είναι περίπου 5% στα άτομα που εισέρχονται στη
θεραπεία συνολικά στη χώρα, αλλά είναι σημαντικά υψηλότερος στην Αττική (9%
και 11% σε δείγματα οροσυμπεριφερικών ερευνών). Περίπου το 1/3 του
πληθυσμού των υπό θεραπεία ατόμων έχει διαγνωστεί και με κάποιο ψυχιατρικό
πρόβλημα. Θάνατοι από ναρκωτικά—Περισσότεροι από 200 θάνατοι από
υπερδοσολογία καταγράφονται ετησίως τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω
οπιοειδών. Ωστόσο, μετά το 2014 αυξάνεται σταδιακά η αναλογία των ουσιών που
συνδέονται με τους θανάτους από ναρκωτικά και αφορούν τη χρήση
βενζοδιαζεπινών και κοκαΐνης.
16:30-17:00
Διάλειμμα
Κυριακή 02/04/2023
11:00-12:30
Βασικές Αρχές λειτουργίας ΚΝΣ – Ανατομία
Φυσιολογία – Λειτουργία Μεσομεταιγμιακού Συστήματος
Μια σύντομη και περιεκτική επισκόπηση της δομής και της λειτουργίας ολόκληρου
του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία καταλήγει στην περιγραφή του
μεταιχμιακού συστήματος. Η παρουσίαση περιλαμβάνει αδρή ανάλυση της
λειτουργικής ανατομίας βασικών περιοχών του εγκεφάλου καθώς και περιγραφή της
μορφολογίας και της λειτουργίας νευρώνων και νευρωνικών κυκλωμάτων.
Μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στις δομές που απαρτίζουν το μεταιχμιακό σύστημα και
στα νευροδιαβιβαστικά συστήματα που ενέχονται στη ρύθμιση των συναισθημάτων,
της ικανοποίησης και της εξάρτησης, σχηματίζοντας το μεσομεταιχμιακό σύστημα.
12:30-13:00
Διάλειμμα
13:00-14:30
Κατηγοριοποίηση (Νικοτίνη, Αλκοόλ, Κάνναβη,οπιοειδή, διεγερτικά, ψευδαισθησιογόνα κτλ.) και νευροβιολογικός τρόπος δράσης (ανάπτυξη ανοχής / νευροτροποποίηση) εξαρτησιογόνων ουσιών
14:30-15:15
Νεότερα Δεδομένα για Νευροχημεία της εξάρτησης “Reward Systems” Deficiency – Από την βασική έρευνα στην θεραπεία
15:15-15:30
Διάλειμμα
15:30-16:15
Χρήση εξαρτησιογόνων – ψυχοδραστικών ουσιών
στην θεραπευτική (βενζοδιαζεπίνες. Οπιοειδή, Κεταμίνη – Ψυλοκυβίνη
Αργίτης Π.
16:15-16:30
Διάλειμμα
Σάββατο 22/04/2023
11:00-12:30
Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο και στάδια εξάρτησης –
Επιπτώσεις στην υγεία και κόστος ΔΧΟ – Μέτρα πρωτογενούς πρόληψης – Παρεμβάσεις Μείωση Βλάβης – Αντιμετώπιση οξέων περιστατικών ασθενών
με ΔΧΟ
13:15-13:30
Διάλειμμα
13:30-15:00
Μη-φαρμακευτικές εξαρτήσεις (Τζόγος,
Pornography/envoyerism, Internet/video games addiction)
15:00-15:30
Διάλειμμα
15:30-17:00
Διπλή διάγνωση (Συνοσηρότητα ΔΧΟ και Ψυχικών
διαταραχών). Κοινές ψυχιατρικές διαγνώσεις / Κλινικά/Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά και
Θεραπεία ασθενών με Διπλή Διάγνωση / Μοντέλα μηχανισμοί αιτιοπαθολογικής συσχέτισης
17:00pm-17:30
Διάλειμμα
18:15-19:00
Συνοσηρότητα Εξαρτήσεων με Διαταραχές πρόσληψης
Τροφής – Υπερφαγία
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών
που παρουσιάζουν αυξημένη συνοσυρότητα με τις εξαρτήσεις και κυρίως με
την κατάχρηση αλκοόλ και κάνναβης. Η συνύπαρξη αυτή είναι πολύ πιο συχνή
στην περίπτωση της ψυχογενούς βουλιμίας και της διαταραχής υπερφαγίας
και λιγότερο συχνή στην ψυχογενή ανορεξία. Μια πιθανή εξήγηση για αυτό
σχετίζεται με τη δυσκολία στη ρύθμιση των συναισθημάτων και των
παρορμήσεων και την αυτο-θεραπευτικη δράση της τροφής και των ουσιών.
Μια δεύτερη πιθανή εξήγηση σχετίζεται με τα νευροβιολογικά και κλινικά
ευρήματα ερευνών για την εξαρτητική ικανότητα ορισμένων τροφών και
κυρίως αυτών που έχουν γλυκιά και αλμυρή γεύση και τις ομοιότητες στις
μεταβολές που προκαλούν στο εγκέφαλο με τη δράση των εξαρτησιογόνων
ουσιών. Στην καθημερινή πράξη ο ειδικός της ψυχικής υγείας καλείται να
συνδράμει στη θεραπεία ασθενών που παρουσιάζουν διπλή
συμπτωματολογία δηλαδή έχουν απευθυνθεί σε μονάδα απεξάρτησης και
ταυτόχρονα πάσχουν από ψυχογενή ανορεξία ή βουλιμία ή ακόμη μετά την
επίτευξη αποχής από τις εξαρτησιογόνες ουσίες εμφανίζουν συμπτώματα
υπερφαγίας. Επιπλέον συχνά παρατηρούμε ότι ταυτόχρονα με τη διαταραχή
υπερφαγίας μπορεί να υπάρχουν και άλλοι συμπεριφορικοί εθισμοί όπως είναι
στα τυχερά παιχνίδια ή/και στο διαδίκτυο.
Κυριακή 23/04/2023
12:30-13:00
Διάλειμμα
13:00-14:30
Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία στην εξάρτηση
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι ένα μοντέλο ψυχοθεραπείας
που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων διαταραχών ψυχικής υγείας και
χρήσης ουσιών. Η θεραπεία μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη
διαχείριση των συμπτωμάτων ψυχικής υγείας και την υποστήριξη σε δύσκολες
μεταβάσεις της ζωής, όπως και στην διακοπή της χρήσης ψυχοδραστικών
ουσιών. Η CBT για τις εξαρτήσεις λειτουργεί στοχεύοντας τις σκέψεις, τα
συναισθήματα και τις συμπεριφορές με στόχο την αναδόμηση δυσλειτουργικών
μοτίβων και την εγκατάσταση νέων δεξιοτήτων αντιμετώπισης.
Σε αυτό το σεμινάριο θα παρουσιαστούν οι βασικές έννοιες της γνωστικής
συμπεριφορικης θεραπείας και η λειτουργία του μοντέλου στη θεραπεία των
εξαρτήσεων. Επιπρόσθετα θα αναλυθούν οι τεχνικές και θα συζητηθεί η
αποτελεσματικότητα του μοντέλου στη θεραπεία των εξαρτήσεων
Περιεχόμενο:
Μοντέλα ερμηνείας
ΓΣΘ των εξαρτήσεων
Πεποιθήσεις και αυτόματες σκέψεις
Η αλυσίδα της χρήσης
Το μοντέλο πρόληψης υποτροπής
Εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες
Θεραπεία
14:30-15:00
Διάλειμμα
15:00-15:45
Εισαγωγή στη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία
Η Διαλεκτική Συμπεριφορική θεραπεία δημιουργήθηκε απο τη Marsha Linehan για άτομα
που έπασχαν απο Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας και παρουσίαζαν αυτοκτονικές,
αυτοτραυματιστικές και άλλες παρορμητικές συμπεριφορές. Η ΔΣΘ έχει βρεθεί ιδιαίτερα
αποτελεσματική για τη θεραπεία της ΟΔΠ, έχει προσαρμοστεί και έχει επίσης βρεθεί
αποτελεσματική και για άλλες διαταραχές μεταξύ αυτών και οι Διαταραχές Χρήσης Ουσιών.
Στην παρουσίαση αυτή θα κάνουμε μια εισαγωγή στις βασικές αρχές της ΔΣΘ, το
Βιοκοινωνικό Μοντέλο της συναισθηματικής απορρύθμισης και τις λειτουργίες της
θεραπείας. Επίσης θα αναφερθούμε στους θεραπευτικούς στόχους, τη δομή της ατομικής
θεραπείας, τα διαλεκτικά διλήμματα και τις στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στη ΔΣΘ.
Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας, χρήση ουσιών,
συναισθηματική απορρύθμιση.
.
16:30-17:00
Διάλειμμα
17:45-18:30
Άλλες Θεραπευτικές προσεγγίσεις «Ανώνυμοι
Αλκοολικοί»/ Θεραπευτική Κοινότητα / Contingency Management, κ.α.)
18:30-19:00
Συζήτηση
Σάββατο 06/05/2023
12:30-13:00
Διάλειμμα
13:45-14:30
Χρήση άλλων ψυχιατρικών φαρμάκων στην
θεραπεία της εξάρτησης – κλινική πρακτική
Αργίτης Πέτρος
15:15-15:45
Διάλειμμα
15:45-16:30
Προγράμματα θεραπείας στην Ελλάδα και
Ευρωπαϊκές πολιτικές πρόληψης
ΟΚΑΝΑ- ΚΕΘΕΑ – 18 ΑΝΩ – Κλειστά μικρής παραμονής /
Συγκριτική αποτελεσματικότητα θεραπειών (“στεγνά” Vs“υποκατάστατα”) (Μπέλλος Στ – Αργίτης )
16:30-17:15
Evidence – Based Φαρμακευτική θεραπεία άλλων
εξαρτήσεων – Κλινική πρακτική (Αργίτης Π.– Μπέλλος Στ.)
17:15-18:00
Ευρωπαϊκές πολιτικές πρόληψης – σύγχρονα μέτρα
μείωσης βλάβης – Το μέλλον των υπηρεσιών θεραπείας
εξάρτησης.
18:00-18:30
Συζήτηση
Κυριακή 07/05/2023
11:00-18:00
Workshops: συζήτηση ομαδικής εποπτείας πάνω σε κλινικές περιπτώσεις που θα παρουσιαστούν από τον επόπτη αλλά και από όποιον από τους εκπαιδευόμενους το επιθυμεί.
Διαθέσιμες ομάδες – Επόπτες
1η Ομάδα – Συντονιστής επόπτες: Μπέλλος Στ– Νικολάου Μ.
2η Ομάδα – Συντονιστής επόπτης: Αργύρη Ουρ.
3η Ομάδα – Συντονιστης επόπτης: Τζοβάρας Α.
4η Ομάδα – Συντονιστής επόπτης : Γκουλιούμη Ε.
5η Ομάδα – Συντονιστές επόπτες : Αργίτης Π. – Μπούρας Γ .
Κάθε ομάδα θα έχει διάρκεια 2 ώρες. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων ανα ομάδα = 10 με 6 ώρες εποπτείας ανά εκπαιδευόμενο με rotation
18:00-19:00
Ερωτήσεις – Σύνοψη – Κλείσιμο/αξιολόγηση σεμιναρίου